Veiligheidsmonitor 2023: toename traditionele criminaliteit

In 2023 gaf 20 procent van de Nederlanders van 15 jaar of ouder aan slachtoffer te zijn geweest van traditionele criminaliteit. In 2021 was dit 17 procent, het laagste niveau in tien jaar. Het aantal personen dat in 2023 zegt slachtoffer te zijn geweest van traditionele criminaliteit is daarmee weer bijna terug op het niveau van 2019, het jaar vóór de coronacrisis. Het vaakst werden zij slachtoffer van vermogensdelicten (11%; tegen 9% in 2021), gevolgd door vernielingen (7%; tegen 6% in 2021) en geweldsdelicten (6%; tegen 5% in 2021).

Kleine afname slachtofferschap online criminaliteit

In 2023 is 16 procent van de bevolking slachtoffer geweest van een of meer online delicten of incidenten. Van online oplichting en fraude werden zij het vaakst slachtoffer (9%), gevolgd door hacken (6%), online bedreiging en intimidatie (3%) en overige online delicten (minder dan 1%).
Aankoopfraude en hacken komen het meest voor. Bij aankoopfraude worden online gekochte producten of diensten niet geleverd, terwijl ze wel betaald zijn. In het geval van hacken breekt iemand met kwade bedoelingen zonder toestemming in op een apparaat (zoals een computer of tablet) of een account (zoals een e-mail- of bankaccount). Het slachtofferschap van online criminaliteit is in vergelijking met 2021 gedaald (van 17 naar 16%). In 2023 zijn minder Nederlanders slachtoffer geweest van hacken, en dan met name van hacken van een account. Het slachtofferschap van online oplichting en fraude en van online bedreiging en intimidatie is onveranderd gebleven ten opzichte van twee jaar eerder.

In Flevoland sterkste toename onveiligheidsgevoelens

In 2023 gaven meer personen aan zich onveilig te voelen in de eigen buurt dan in 2021, respectievelijk 15 en 14 procent. In Flevoland nam het aantal personen dat zich onveilig voelt het sterkst toe. Friezen voelen zich het minst vaak onveilig (10%) en Zuid-Hollanders, Limburgers en Flevolanders het vaakst (alle drie 18%). Ook voelen meer Nederlanders zich in het algemeen onveilig, dus los van een specifieke plek of situatie. In 2021 gaf 33 procent aan zich weleens onveilig te voelen, in 2023 was dit 35 procent.

Personen met herkomst buiten Nederland vaker door politie gecontroleerd

Nieuw in de Veiligheidsmonitor 2023 was een vragenblok over controle door de politie. Personen die zelf, of van wie een of beide ouders in het buitenland geboren zijn, zeggen vaker dat ze gecontroleerd zijn door de politie dan personen met een Nederlandse herkomst. Daarbij vinden ze minder vaak dat de politie hen toen rustig, respectvol en correct heeft behandeld. Ook denken ze vaker dat hun afkomst, huidskleur of uiterlijk een reden was voor de controle.

Bronnen:
https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2024/09/weer-meer-traditionele-criminaliteit
https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2024/09/mensen-met-herkomst-buiten-nederland-vaker-door-politie-gecontroleerd
https://www.cbs.nl/nl-nl/longread/rapportages/2024/veiligheidsmonitor-2023

Herkomst cijfers

De Veiligheidsmonitor is een grootschalige bevolkingsenquête waarin sinds 2012 de thema’s leefbaarheid van de woonbuurt, veiligheidsbeleving, slachtofferschap van criminaliteit, discriminatie, het oordeel van de burger over het functioneren van de politie en preventiegedrag worden onderzocht. De uitvoering van de Veiligheidsmonitor 2023 vond plaats van begin augustus tot en met eind oktober. Er werden 551.000 personen per brief voor deelname aan de Veiligheidsmonitor benaderd. Aan de non-respons werden twee herinneringsbrieven verstuurd. De dataverzameling vond volledig online plaats. In totaal hebben 182.000 personen meegedaan, een responspercentage van 33 procent.
CBS en Ipsos I&O verzorgden gezamenlijk de landelijke uitvoering. Ipsos I&O deed daarnaast ook de lokale uitvoering. Door 127 gemeenten werd in 2023 gebruikgemaakt van de mogelijkheid om zich aan te sluiten bij het onderzoek door middel van het uitvoeren van extra enquêtes en/of gebruik te maken van het toevoegen van vragen over lokale veiligheidsthema’s.

Online meetup ‘Veiligheidsmonitor in de praktijk’

Op donderdag 14 maart van 13:30 uur tot 15:00 uur organiseert het Kennisnetwerk Data en Samenleving van de VNG een online meetup ‘Veiligheidsmonitor in de praktijk’. De meetup staat in het teken van de publicatie van de nieuwe Veiligheidsmonitor 2023 en de toepassing ervan door gemeenten. Het CBS geeft een presentatie over de publicatie van de Veiligheidsmonitor 2023. Gemeente Amsterdam, gemeente Dijk en Waard en Ipsos I&O delen hun ervaringen over het onderzoek en de toepassing ervan in de praktijk.

U vindt hier meer informatie over het programma en kunt u zich aanmelden.